اگرچه بهترین زمان برای بتن ریزی فصلی مانند پاییز و زمستان است، اما به دلیل گرمای اواخر بهار و تابستان نمی توان ساخت و ساز را به تعویق انداخت. بتن ریزی در هوای گرم مشکلات خاص خود را دارد. با توجه به دمای هوا و رطوبت کم (به ویژه در منطقه کویری کشور)، فرآیند طراحی با مشکلات مختلفی مواجه است.
انبساط سریع مواد پایه می تواند باعث ظاهر شدن استخوان در ساختار شود که تأثیر منفی بر استحکام آن دارد. بنابراین ما به عنوان یک مهندس ساختمان باید نکاتی را در مورد هوازدگی بدانیم تا فرآیند روند اولیه خود را طی کند و مشکلی نداشته باشد. اگر می خواهید در این مورد اطلاعاتی به دست آورید.
همانطور که در قسمت اول مقاله گفتیم، بتن ریزی در دمای بالا می تواند پیچیده باشد. به بیان صریح، ترکیب دمای بالا، باد و رطوبت کم می تواند شرایطی ایجاد کند که پایه و اساس کامپیوتر را مختل کند. در واقع با استفاده از میلگرد در طراحی قطعات این مشکل تا حد زیادی حل شده است. با این حال، دانستن عواملی که بر کیفیت کارها تأثیر می‌گذارند، می‌تواند این فرآیند را آسان‌تر و بهتر کند. عواملی که بر روی گیرش فونداسیون بتنی مخلوط جدید تأثیر می گذارد عبارتند از:
دمای بالای محیط دمای بالای بتن رطوبت نسبی کم سرعت باد میزان تابش نور خورشید
بتن ریزی در هوای گرم، به طور کلی به هوایی اطلاق می‌شود که دمای آن بالاتر از 30 درجه سانتیگراد و رطوبت آن کم باشد. این شرایط می‌تواند مشکلات متعددی را در فرآیند بتن ریزی و کیفیت نهایی بتن ایجاد کند.
مهم‌ترین این مشکلات عبارتند از:
کاهش مقاومت بتن: افزایش سرعت هیدراتاسیون سیمان در هوای گرم، منجر به کاهش زمان گیرش و سخت شدن بتن می‌شود. این امر، به نوبه خود، سبب می‌شود که فرآیند هیدراتاسیون به طور کامل انجام نشود و مقاومت نهایی بتن کاهش یابد. کاهش پایداری ابعادی: در اثر تبخیر سریع آب از سطح بتن تازه، پدیده جمع شدگی خمیری رخ می‌دهد. این پدیده، می‌تواند منجر به ایجاد ترک‌های ریز در بتن و کاهش پایداری ابعادی آن شود. افزایش تمایل به ترک‌خوردگی: ترک‌خوردگی بتن، یکی از مهم‌ترین مشکلات ناشی از بتن ریزی در هوای گرم است. این ترک‌ها می‌توانند به دلایل مختلفی از جمله جمع شدگی خمیری، نشست نامنظم قالب‌ها و تنش‌های حرارتی ایجاد شوند. کاهش کارایی بتن: افزایش دمای بتن، سبب افزایش روانی و کاهش اسلامپ آن می‌شود. این امر، کارایی بتن را در هنگام بتن ریزی و تراکم کاهش می‌دهد. دشواری در عمل آوری: عمل آوری بتن، فرآیندی است که طی آن، سیمان با آب واکنش داده و بتن سخت می‌شود. در هوای گرم، به دلیل تبخیر سریع آب از سطح بتن، عمل آوری به طور کامل انجام نمی‌شود و کیفیت نهایی بتن تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
هوای گرم تأثیر مضری بر خواص مواد دارد. ریختن هوای گرم در هوا به دلیل موارد زیر توصیه نمی شود: کاهش مقاومت بتن کاهش پایداری ابعادی بتن کاهش مقاومت در برابر هوازدگی بتن ترک های ناشی از جمع شدگی پلاستیک
همانطور که می‌دانید، بتن برای فرآیند هیدراتاسیون و سخت شدن به آب نیاز دارد. این فرآیند، که به طور کلی به عنوان "عمل آوری" شناخته می‌شود، برای کسب مقاومت و دوام نهایی بتن ضروری است.
در هوای گرم، به دلیل افزایش سرعت تبخیر آب از سطح بتن، فرآیند عمل آوری با چالش‌های متعددی روبرو می‌شود. خشک شدن سریع بتن در هوای گرم می‌تواند معایب زیر را به همراه داشته باشد:
1. کاهش مقاومت:
یکی از مهم‌ترین معایب خشک شدن سریع بتن، کاهش مقاومت آن است. به دلیل ناقص ماندن فرآیند هیدراتاسیون، ذرات سیمان به طور کامل با آب واکنش نداده و ساختار شبکه‌ای محکم در بتن ایجاد نمی‌شود. این امر، منجر به کاهش مقاومت فشاری، کششی و خمشی بتن در برابر بارهای وارده می‌شود.
2. افزایش خطر ترک‌خوردگی:
خشک شدن سریع سطح بتن، می‌تواند منجر به ایجاد تنش‌های داخلی در آن شود. این تنش‌ها، به خصوص در بتن‌های حجیم، می‌توانند به ایجاد ترک‌های ریز و درشت در بتن منجر شوند. ترک‌های ایجاد شده در بتن، نه تنها ظاهر آن را تحت تاثیر قرار می‌دهند، بلکه می‌توانند مسیر نفوذ آب، هوا و مواد شیمیایی خورنده به داخل بتن را نیز فراهم کنند و به مرور زمان سبب تخریب آن شوند.
3. کاهش دوام:
خشک شدن سریع بتن، دوام آن را در برابر عوامل مخرب محیطی مانند یخ‌زدگی، سولفات‌ها، اسیدها و فرسایش کاهش می‌دهد. بتنی که به طور کامل عمل آوری نشده باشد، بیشتر در معرض پوسته شدن، خوردگی میلگردها و یخ زدگی قرار دارد.
4. افزایش نفوذپذیری:
خشک شدن سریع بتن، می‌تواند منافذ و حفره‌های موجود در آن را به طور کامل پر نکرده و نفوذپذیری بتن را افزایش دهد. بتنی که نفوذپذیری بالایی داشته باشد، بیشتر در معرض نفوذ آب، هوا و مواد شیمیایی خورنده قرار دارد و به مرور زمان تخریب می‌شود.
5. مشکلات ظاهری:
خشک شدن سریع بتن، می‌تواند مشکلات ظاهری مانند ناهمواری سطح، ناهمواری رنگ و ایجاد لکه را در آن به وجود آورد. این مشکلات، عمدتاً به دلیل ناقص ماندن فرآیند هیدراتاسیون و نشت آب از داخل بتن رخ می‌دهند. علاوه بر این معایب، خشک شدن سریع بتن می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در فرآیندهای مرتبط با بتن مانند قالب‌بندی، عایق‌کاری و درزگیری نیز شود.
برای جلوگیری از معایب ذکر شده، باید در هنگام بتن ریزی در هوای گرم تمهیدات لازم را برای جلوگیری از خشک شدن سریع بتن اندیشید. برخی از این راهکارها عبارتند از:
انتخاب زمان مناسب برای بتن ریزی: در صورت امکان، بهتر است بتن ریزی در ساعات خنک روز یا شب انجام شود. استفاده از یخ یا آب سرد: استفاده از یخ یا آب سرد در مخلوط بتن، می‌تواند به کاهش دمای آن کمک کند. استفاده از افزودنی‌های بتن: برخی از افزودنی‌های بتن، مانند دیرگیرکننده‌ها، می‌توانند به افزایش زمان گیرش و سخت شدن بتن و همچنین کاهش تاثیر منفی هوای گرم بر روی آن کمک کنند. محافظت از بتن تازه: پس از بتن ریزی، باید بتن تازه را به طور کامل از تابش مستقیم نور خورشید، وزش باد و تبخیر آب محافظت کرد. این کار می‌تواند با استفاده از سایبان، پوشش‌های مرطوب و یا مواد کیورینگ انجام شود. کنترل دمای مصالح: دمای مصالح بتنی، مانند سیمان، ماسه و سنگدانه، باید قبل از اختلاط بتن کنترل شود. استفاده از قالب‌های عایق: استفاده از قالب‌های عایق می‌تواند به جلوگیری از افزایش دمای بتن در اثر تابش نور خورشید کمک کند.
1. در هنگام بتن ریزی دمای هر قسمت از مصالح نباید از 30 درجه سانتیگراد بیشتر شود.
2. دمای محیط در هنگام بتن ریزی نباید از 38 درجه سانتیگراد بیشتر شود. برای به دست آوردن یک فشرده خوب و پایدار، بتن ریزی باید در دمای بین 24 تا 38 درجه سانتی گراد انجام شود. 3. مواد مورد استفاده به ویژه مصالح سنگی نباید در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرند. 4. ابزار، ملزومات و تجهیزات تهیه، حمل و نقل و تولید مواد مانند میکسر، پمپ، کامیون میکسر باید تا حد امکان تمیز باشد و در صورت امکان در جای خنک نگهداری و نصب شود تا از نور مستقیم خورشید محافظت شود. پوشش مناسب . 5. فاصله زمانی بین ساخت و ریختن در قالب باید به حداقل ممکن کاهش یابد. 6. سمپاشی مواد، افزودنی ها و بستر با آب شیرین باید همزمان و قبل از شروع انجام شود. 7. منطقه تولید باید در هنگام نصب از نور مستقیم خورشید محافظت شود. 8. در تابستان و روزهای گرم به ویژه در منطقه جنوب ایران توصیه می‌شود که شمارش را در وسط روز متوقف کنید و برای صبح و عصر برنامه ریزی کنید.
بتن‌ریزی در هوای گرم به دلیل افزایش سرعت تبخیر آب و بالا رفتن دمای بتن، چالش‌های متعددی را به همراه دارد. این امر می‌تواند منجر به کاهش مقاومت، افزایش خطر ترک‌خوردگی، کاهش دوام، افزایش نفوذپذیری و ایجاد مشکلات ظاهری در بتن شود.
برای جلوگیری از این مشکلات، باید اقدامات پیشگیرانه‌ی لازم را انجام داد. از جمله این اقدامات می‌توان به انتخاب زمان مناسب برای بتن‌ریزی، استفاده از یخ یا آب سرد، استفاده از افزودنی‌های بتن، محافظت از بتن تازه، کنترل دمای مصالح و استفاده از قالب‌های عایق اشاره کرد.
